Infekcja ucha środkowego

Zapalenie ucha środkowego – chociaż to właśnie ból jest tym czynnikiem, który najczęściej zmusza pacjenta do wizyty u lekarza, stan ucha środkowego wcale nie musi się nim objawiać. Wszystko zależy od jego rodzaju, a zapalenie przewlekłe, o którym może nas informować na przykład jedynie pogorszenie się słuchu, wcale nie jest problemem mniej poważnym i wymaga leczenia u laryngologa.Wszystko zależy od jego rodzaju, a zapalenie przewlekłe, o którym może nas informować na przykład jedynie pogorszenie się słuchu, wcale nie jest problemem mniej poważnym i wymaga leczenia u laryngolog

ZAPALENIE UCHA U DOROSŁYCH

U dorosłych zapalenia ucha zdarzają się rzadziej. Stan zapalny obejmujący struktury ucha środkowego najczęściej dotyczy jamy bębenkowej. Rozróżniamy zapalenie ostre i przewlekłe. W związku z większą rozpoznawalnością i skuteczniejszymi metodami leczenia obecnie rozpoznajemy mniej zapaleń przewlekłych uszu.

ZAPALENIE UCHA U DZIECKA

Zapalenie ucha środkowego jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt dzieci w gabinecie lekarza. Według statystyk aż 75% dzieci przed 5 rokiem życia choć raz przebyło tę chorobę, a większość stanowili chłopcy. Najczęściej na zapalenie ucha środkowego zapadają dzieci do drugiego roku życia, później zachorowalność spada.

CO SPRZYJA ZACHOROWANIU?

Zapalenia ucha środkowego możemy się spodziewać jesienią i zimą, gdyż zwykle zaczyna się zaraz po lub jeszcze w trakcie infekcji górnych dróg oddechowych. Dlaczego dzieci są tak szczególnie podatne? Otóż, trąbka słuchowa, która łączy ucho środkowe z górną częścią gardła jest u dzieci wyjątkowo krótka, dodatkowo ułożona poziomo, co sprzyja rozprzestrzenianiu się wzdłuż niej zakażeń. Ponadto, obrzęk może przyczyniać się do zalegania wydzieliny w uchu środkowym.

JAK MOŻE PRZEBIEGAĆ ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO?

Zwyczajowo dzielimy zapalenia ucha na ostre i przewlekłe. Równocześnie, te w których dochodzi do gromadzenia się płynu nazywamy wysiękowymi, a gdy ma on konsystencję śluzu- śluzowymi. Objawy zapalenia ucha to:

  • Gorączka
  • Silny, kłujący, przeszywający ból uszu
  • Wypływająca wydzielina z ucha
  • Problemy z koordynacją ruchową, równowagą
  • Zaburzenia słuchu
  • Problemy ze snem

Obydwa rodzaje zapaleń ucha leczy się najpierw zachowawczo, ale w części przypadków zwłaszcza zapaleń przewlekłych należy zastosować leczenie zabiegowe, czyli drenaż uszu.

JAKIE SĄ PRZYCZYNY PROBLEMÓW Z USZAMI?

U niektórych pacjentów  występują częste ostre zapalenia ucha środkowego lub powtarzają się  długotrwałe stany zapalne z płynem wysiękowym lub  później gęstym śluzem w uchu środkowym (jamie bębenkowej). Czynników odpowiedzialnych za te patologie jest wiele. Należy wymienić przede wszystkim:

  • przerost migdałka gardłowego (trzeci migdał), który blokuje nosogardło, zatyka ujścia trąbek słuchowych (Eustachiusza), będących naturalnym kanałem wyrównującym ciśnienie pomiędzy gardłem a uchem środkowym.
  • niewydolność trąbek słuchowych czyli ich niedrożność, spowodowana stanem zapalnym i zaleganiem wydzieliny. W takim przypadku stan uszu poprawia się po leczeniu niewydolności trąbek np. inhalacjami systemem AMSA (zobacz film)
  • częstsze infekcje górnych dróg oddechowych
  • przewlekłe stany zapalne w obrębie górnych dróg oddechowych
  • rozszczep podniebienia
  • złe warunki socjalne i ekonomiczne
  • bierne palenie tytoniu
  • alergia (obrzęk błony śluzowej w okolicy ujścia trąbki słuchowej)
  • niedobory immunologiczne
  • pobyt dziecka w żłobku, przedszkolu.

Są doniesienia naukowe mówiące o genetycznej skłonności do występowania  zapaleń ucha środkowego. Ma również znaczenie fakt, że ucho przed ukończeniem czwartego roku życia  jest jeszcze niewystarczająco rozwinięte, co może  również sprzyjać patologii.

OSTRE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO

Częściej występuje w okresach jesienno-zimowych i zimowo-wiosennych. Ostremu zapaleniu ucha środkowego często towarzyszy infekcja górnych dróg oddechowych. Zakażenie najczęściej przechodzi do jamy bębenkowej z nosa i nosogardła. Pod względem etiologii rozróżniamy zapalenie ucha wirusowe i bakteryjne. Najczęstsze patogeny bakteryjne to: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, a z wirusów: RSV, adenowirusy, enterowirusy, wirusy grypy.

ZAPALENIE UCHA OBJAWY

Objawy obejmują silny, pulsujący ból ucha, ból głowy, może pojawić się różnego stopnia upośledzenie słuchu. Zapaleniu towarzyszy często gorączka, złe samopoczucie, brak apetytu, nudności, wymioty, zawroty głowy.

JAK ROZPOZNAJEMY OSTRE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO?

Rozpoznanie zapalenia ucha środkowego musi być potwierdzone badaniem otoskopowym (wziernikowanie i ocena ucha). Badanie może być przeprowadzone przez pediatrę, ale w razie wątpliwości lub braku sprzętu wskazana jest konsultacja laryngologiczna. W badaniu otoskopowym stwierdza się różnego stopnia nasilenie zmian zapalnych: pogrubienie, zaczerwienienie błony bębenkowej, treść ropną w jamie bębenkowej, zatarcie struktur błony bębenkowej, wyciek w przewodzie słuchowym zewnętrznym.

LECZENIE OSTREGO ZAPALENIA UCHA ŚRODKOWEGO

W początkowym okresie leczenia stosuje się zasadę „watchful waiting”, czyli systematycznego badania i stosowania leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych przy braku cech zapalenia ropnego. W razie nieustępowania objawów i pojawienia się cech nadkażenia bakteryjnego, należy włączyć leczenie antybiotykiem. Lekiem pierwszego rzutu jest amoksycylina. Leczenie powinno trwać 7-10 dni. W niektórych przypadkach wskazane jest wykonanie paracentezy, czyli nacięcia błony bębenkowej i ewakuacji treści znajdującej się w jamie bębenkowej. Takie działanie powoduje ustąpienie dolegliwości bólowych i przyspieszenie procesu leczenia.

PĘCHERZE W UCHU?

Szczególnym rodzajem zapalenia wirusowego jest myryngitis bullosa, zwane grypowym lub pęcherzowym zapaleniem ucha środkowego. Zapalenie rozwija się równolegle z infekcją grypową lub kilka dni później. W objawach dominuje silny ból ucha, pojawia się też gorączka, wyciek krwisto-surowiczy z ucha. W badaniu otoskopowym stwierdza się czerwono-fioletowe pęcherze na błonie bębenkowej. Leczenie jest w pierwszym okresie przeciwbólowe i przeciwzapalne, podaje się preparaty witaminy C i wapnia. Przy ewolucji zmian lub nieustępowaniu objawów (ryzyko nadkażenia) podaje się antybiotyk.

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO

Jest to długotrwały proces zapalny struktur ucha środkowego. Może występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Dzięki lepszym metodom diagnostycznym, skuteczniejszemu leczeniu ostrych stanów zapalnych ucha, obecnie obserwujemy spadek przypadków zapaleń przewlekłych. Przewlekły stan zapalny prowadzi do uszkodzenia struktur ucha.

JAK OBJAWIA SIĘ PRZEWLEKŁE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO?

Objawia się zwykle nawracającym lub stałym wyciekiem z ucha o charakterze śluzowo-ropnym, ubytkiem błony bębenkowej, stopniowym pogorszeniem słuchu.

KTO MA WIĘKSZE SZANSE NA ZACHOROWANIE?

Czynnikami predysponującymi do tego schorzenia są przewlekłe stany zapalne w obrębie górnych dróg oddechowych (np. zapalenie zatok), niedobory odporności, przerost migdałka gardłowego u dzieci. Przewlekłe zapalenie ucha środkowego może dawać groźne dla zdrowia powikłania, dlatego też diagnostyka i leczenie muszą odbywać się pod kontrolą laryngologa. Zatem nawet jeśli ucho nie boli, ale gorzej słyszysz, konieczna jest konsultacja laryngologiczna (skierowanie wystawia lekarz pierwszego kontaktu).

WYSIĘKOWE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO

Problem dotyczy najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Może być powikłaniem ostrego zapalenia ucha lub infekcji górnych dróg oddechowych i ustąpić samoistnie po kilku tygodniach lub stanem przewlekłym trwającym kilka miesięcy i być spowodowanym przerostem migdałka gardłowego, nawracającymi zakażeniami górnych dróg oddechowych, rozszczepem podniebienia, alergią.

JAK ROZPOZNAĆ WYSIĘKOWE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO?

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to skutek zmniejszone ciśnienia w jamie bębenkowej i gromadzenia się w niej płynu. Powoduje to przewodzeniowe upośledzenie słuchu. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie badania otoskopowego i badania słuchu. W zależności od wieku pacjenta wykonuje się audiometrię impedancyjną lub audiometrię impedancyjną i tonalną. W początkowej fazie choroby stosuje się leczenie zachowawcze: leki obkurczające błonę śluzową (z oksymetazoliną lub/i sterydy donosowe), mukolityki, leki przeciwhistaminowe, immunomodulujące; zaleca się także inhalacje AMSA (leki w postaci aerozolu podawane z użyciem dodatniego ciśnienia generowanego przez aparaturę), baloniki do wyrównywania ciśnienia w uchu środkowym.
Brak poprawy po trzech miesiącach leczenia jest wskazaniem do zastosowania metod operacyjnych, polegających na udrożnieniu trąbek słuchowych – usunięcie migdałka gardłowego i założenie drenażu wentylacyjnego jam bębenkowych.

CZY MOŻNA CHRONIĆ SIĘ PRZED ZAPALENIEM UCHA?

Oczywiście! Warto rozważyć zastosowanie się do poniższych zaleceń:

  • Przede wszystkim często myj ręce swoje i dziecka, gdyż zmniejsza to ryzyko zachorowania na grypę, a zapalenie ucha to jej częste powikłanie!
  • Szczepmy się przeciwko grypie każdego roku.
  • Chrońmy siebie i dzieci przed dymem tytoniowym. Według naukowców dym tytoniowy paraliżuje rzęski w układzie oddechowym, odpowiedzialne za jego oczyszczanie, co zwiększa prawdopodobieństwo infekcji.
  • Znaczenie ma też sposób karmienia dzieci- przez krótką trąbkę słuchową pokarm może przedostać się do jamy bębenkowej, co sprzyja zakażeniu. Dlatego unikaj karmienia dziecka w pozycji poziomej.
  • W przypadku dzieci można też rozważyć szczepionkę PCV13 lub PCV7, są to szczepionki przeciwko pneumokokom, a PCV13 zawiera jeszcze składniki przeciwko błonicy (toksoid błoniczy), amerykańskie badania wskazują na znacznie niższą zachorowalność na zapalenie ucha środkowego u dzieci zaszczepionych.

POLECANE PRODUKTY NA ZAPALENIE UCHA

EarPopper – aparat do wentylacji ucha środkowegoEarPopper® jest doskonałym urządzeniem dla dzieci i dorosłych przynoszącym ulgę osobom cierpiącym na częste zatkanie uszu, z upośledzonym słyszeniem. Zapobiega powstawaniu wysiękowego zapalenia ucha środkowego z gromadzeniem się płynu wysiękowego w jamie bębenkowej. Pacjentom, którzy mają problem ze słuchem spowodowanym przez przeziębienie, alergie, zapalenie zatok, nieżyt nosa, zmiany wysokości, poprawia słuch. Urządzenie można zakupić w naszej poradni. Zapraszamy do kontaktu. +48 22 255 32 00