Zabieg drenażu wentylacyjnego jest jednym z częściej wykonywanych zabiegów z zakresu laryngologii dziecięcej. Popularnie i często potocznie określany jako „drenaż uszu”, „dreny w uszach”, „zabranie wody z uszu” i inne. Poniżej przedstawię kilka istotnych pytań ze strony rodziców i zagadnień związanych z tą procedurą.

JAKIE SĄ WSKAZANIA DO ZABIEGU?

  • przewlekły wysięk za błoną bębenkową /przewlekłe zapalenie ucha środkowego (tzn. utrzymujący się powyżej 3 miesięcy) prowadzący do niedosłuchu przewodzeniowego u dziecka (płyn wysiękowy „otacza” kosteczki słuchowe i tym samym upośledza przewodzenie dźwięku)
  • nawracające ostre zapalenia ucha środkowego
  • brak satysfakcjonującej poprawy podczas leczenia ostrego zapalenia ucha środkowego
  • powikłania ostrego zapalenia ucha środkowego

CZY BĘDZIE WIDAĆ DRENY U MOJEGO DZIECKA?

Zdecydowanie nie! Dreny zakładane są do błony bębenkowej pod mikroskopem, z uwagi na precyzję- możliwość przybliżenia i dokładnej oceny błony bębenkowej, ale też samą wielkość drenu. Najbardziej klasyczne dreny są wielkości „łepka” od szpilki, zatem widoczne są jedynie podczas oceny pediatrycznej czy laryngologicznej, czasami przy szerokich przewodach słuchowych zewnętrznych rodzic jest w stanie zaświecić latarką i uwidocznić w głębi dren.

CZY ZABIEG JEST BEZPIECZNY?

U dzieci zabieg wykonywany jest w krótkim znieczuleniu dożylnym, bez intubacji. Z uwagi na konieczność precyzji przeprowadzany jest pod kontrolą mikroskopu. Po dokładnym oczyszczeniu przewodu słuchowego zewnętrznego z zalegającej woskowiny i uwidocznieniu błony bębenkowej wykonywane jest niewielkie nacięcie w „bezpiecznym” miejscu, następuje odciągnięcie płynu, miejscowa podaż leku i założenie drenu wentylacyjnego.

CZY ZDARZAJĄ SIĘ POWIKŁANIA PO DRENAŻU?

Jak przy każdej interwencji zabiegowej możliwe są powikłania, jednak najczęściej są one łagodne- skrzepy krwi w przewodzie słuchowym po zranieniu skóry przewodu przy oczyszczaniu z woskowiny czy nacięciu naczynka w obrębie błony bębenkowej i wynikająca z tego niedrożność drenu wentylacyjnego. Rzadko dochodzi do rozwoju zapalenia ucha środkowego. Najrzadziej, w przypadku pewnych wariantów anatomicznych, może dojść do uszkodzenia większych naczyń przebiegających w okolicy jamy bębenkowej czy podrażnienia kosteczek słuchowych.

Spośród powikłań odległych możemy wymienić zaburzenie drożności drenu, tworzenie się płytek tympanosklerotycznych na błonie bębenkowej, ziarnina zapalna w odpowiedzi na ciało obce w postaci drenu czy przetrwała perforacja w obrębie błony bębenkowej po wypadniętym drenie.

JAKIE SĄ KONSEKWENCJE ZAŁOŻENIA DRENU?

Dreny zakładane są celem lepszego upowietrznienia ucha środkowego i prewencji zalegania płyny wysiękowego, zatem to, co miałoby się gromadzić może swobodnie wypłynąć. Jest to stałe połączenie pomiędzy uchem środkowym, a środowiskiem zewnętrznym, co stanowi także potencjalną drogę szerzenia się infekcji. Wynika stąd zakaz moczenia uszu. Jednak najważniejszą konsekwencją dla samego pacjenta jest zabranie płynu wysiękowego i poprawa słuchu, możliwość lepszego rozwoju mowy oraz prewencja przewlekłych zmian w obrębie błony bębenkowej oraz ucha środkowego.

OPIEKA NAD DZIECKIEM Z DRENAŻEM WENTYLACYJNYM

  • zakaz moczenia uszu
  • ograniczenia w  korzystaniu z basenu, ew. ze specjalnymi wkładkami
  • ostrożna kąpiel i mycie głowy (podczas kąpieli jako „zabezpieczenie” można włożyć do ucha watkę kosmetyczną nasączoną parafiną)
  • regularne kontrole laryngologiczne
  • ocena drożności drenu- dren niedrożny- zatkany woskowiną przestaje spełniać swoją funkcję
  • ocena błony bębenkowej- dren to jednak „ciało obce”, zatem wskazana jest ocena, czy nie rozwija się proces zapalny w odpowiedzi na jego zaleganie, czasami konieczne jest wcześniejsze usunięcie drenu
  • ocena samej obecności drenu w błonie bębenkowej- dreny zazwyczaj wypadają samoistnie, jednak z uwagi na swoją wielkość nie musi być to koniecznie zauważone przez opiekuna
  • ocena wygojenia się błony bębenkowej po wypadnięciu drenu- ocena, czy nie pozostała przetrwała perforacja po wypadniętym drenie

… i najważniejsze pytanie rodziców: „czy dziecko z drenem w uchu może lecieć samolotem?”

Jak najbardziej tak!

JAK DŁUGO UTRZYMUJE SIĘ DREN W BŁONIE BĘBENKOWEJ?

Jest to zależne od kondycji błony bębenkowej i jej zdolności regeneracyjnych, zazwyczaj od kilku miesięcy do 1-1,5roku. Jeśli utrzymuje się powyżej 2 lat jest to wskazanie do zabiegowego usunięcia drenu. Przy wystąpieniu powikłań w postaci zaburzonej drożności drenu, niemożliwej do oczyszczenia w warunkach ambulatoryjnych czy nasilonych reakcji zapalnych w odpowiedzi na zalegający dren zdarza się, iż pacjent kwalifikowany jest do wcześniejszego usunięcia drenu.