CO TO JEST TRZECI MIGDAŁ?

Trzeci migdał, zwany też migdałkiem gardłowym lub adenoidem znajduje się na tylnej ścianie gardła nad migdałkami podniebiennymi i podniebieniem miękkim. Często mylony jest przez pacjentów z języczkiem, który zwisa nam u wejścia do gardła. By go zlokalizować, można sobie wyobrazić, że gdy patrzymy na czyjąś twarz, leży on „za nosem”. Wygląda jak nieduża grudka, uformowana z tkanki limfatycznej. W przeciwieństwie do migdałków podniebiennych, które możemy zobaczyć po szerokim otwarciu ust, trzeciego migdałka nie da się zobaczyć (!). Może go jedynie obejrzeć lekarz używając specjalnego lusterka laryngologicznego lub giętkiego endoskopu, czyli fiberoskopu. Dzięki tej drugiej metodzie mogą go też zobaczyć rodzice dziecka. Dawniej wykonywano także zdjęcia rentgenowskie nosogardła w celu określenia wielkości migdałka, lecz obecnie nie powinno się już korzystać z tej metody jako mocno niedoskonałej i skutkującej napromienieniem promieniami Roentgena.

ADENOTOMIA WARSZAWA – PO CO NAM MIGDAŁKI?

Migdałek zaczyna się rozwijać już po narodzinach i rozrasta do swej maksymalnej wielkości gdy dziecko jest w wieku 3-5 lat. Po 7 roku życia trzeci migdał zaczyna zanikać, gdyż jego rola w dojrzewającym układzie odpornościowym traci na znaczeniu. Trzeci migdał jest częścią układu odpornościowego małych dzieci i bierze czynny udział w zwalczaniu infekcji bakteryjnych i wirusowych. Natomiast u większości nastolatków migdałek gardłowy jest już ledwie widoczny i nie pełni już żadnej funkcji a w kolejnych latach życia zanika zupełnie.

DLACZEGO MIGDAŁKI U DZIECI PRZERASTAJĄ ?

Migdałki u małych dzieci, stanowiąc pierwszą barierę układu immunologicznego kontaktują się z bakteriami i wirusami, dostającymi się do organizmu przez nos i jamę ustną. W tkance limfatycznej migdałków zaczynają się fizjologiczne procesy związane ze zwalczaniem infekcji.  Następstwem tych reakcji dochodzi do obrzęku i przerostu tkanki migdałka. W normalnych warunkach po wyzdrowieniu objętość migdałka zmniejsza się samoistnie, jednak gdy infekcje są częste lub/i dziecko jest alergikiem, do drażnienia tkanki limfatycznej dochodzi często lub wręcz bez przerwy. W takich warunkach migdał nie wraca do wyjściowych rozmiarów, a nawet powiększa się przy każdej kolejnej infekcji.
Gdy dochodzi do infekcji agresywnym patogenem (bakterią lub wirusem) sama tkanka migdałka jest w stanie zapalnym, czemu towarzyszy silny obrzęk i zwiększona produkcja wydzieliny. Wydzielina jest również pożywką dla drobnoustrojów, co powoduje, że w nosogardle powstają duże ilości ropy dodatkowo pogarszającej drożność dróg oddechowych.
Przerośnięty trzeci migdał oraz znaczne ilości ropnej wydzieliny zatykają ujścia trąbek słuchowych (trąbek Eustachiusza), które są anatomicznym kanałem łączącym gardło z jamą bębenkową z uchem. Niedrożność trąbek słuchowych powoduje brak możliwości wyrównania ciśnienia w gardle i uchu w trakcie zmian ciśnienia (przełykanie, gwałtowne zmiany ciśnienia atmosferycznego), a w następstwie doprowadza do wysiękowego zapalenia ucha.

JAKIE SĄ OBJAWY DAJE PRZEROŚNIĘTY TRZECI MIGDAŁ?

Przerost trzeciego migdałka jest zjawiskiem dość powszechnym u małych dzieci. Nierzadko jednocześnie przerastają migdałki podniebienne co potęguje problemy dziecka z oddychaniem i przełykaniem.

PRZEROŚNIĘTY I OBRZĘKNIĘTY TRZECI MIGDAŁ JEST PRZYCZYNĄ NASTĘPUJĄCYCH OBJAWÓW I SCHORZEŃ U DZIECI:

• Zablokowany i niedrożny nos (dziecku pozostaje jedynie możliwość oddychania przez usta)
• Problemy z uszami (wciągnięcie błony bębenkowej, wysiękowe zapalenie ucha)
• Problemy ze spaniem (bezdechy podczas snu, częste wybudzanie się ze snu, zmęczenie i niewyspanie)
• Chrapanie
• Ból gardła związany z wysuszeniem gardła u dziecka oddychającego jedynie tą drogą
• Powiększenie węzłów chłonnych szyi

Zdarzą się, że po wyleczeniu infekcji migdał nie zmniejsza się do swych pierwotnych rozmiarów.
U dzieci z alergią migdał powiększa się na skutek drażnienia tkanki limfatycznej przez alergeny (nie na skutek infekcji bakteryjnej czy wirusowej). Są dzieci, które rodzą się z dużym trzecim migdałkiem.
Podsumowując, rozróżniamy trzy przyczyny przerostu trzeciego migdałka:

• Wskutek częstych infekcji bakteryjnych i wirusowych
• W następstwie alergii na alergeny wziewne i pokarmowe
• Wrodzony przerost migdałka

CO TO JEST ADENOTOMIA (WYCIĘCIE TRZECIEGO MIGDAŁKA)?

Adenotomia to medyczna nazwa zabiegu wycięcia trzeciego migdałka. Jest to krótki i dość prosty zabieg w rękach doświadczonego laryngologa. Zwykle adenotomia trwa od 10 do 30 minut a wypis do domu jest możliwy jeszcze tego samego dnia, po kilkugodzinnej obserwacji i ustąpieniu działania leków znieczulających.
Wycięcie trzeciego migdałka nie zwiększa w następstwie ryzyka częstszych infekcji u dziecka (!), wręcz przeciwnie. Badania dowodzą, iż ilość infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci po tonsillectomii wyraźnie się zmniejsza. Ponadto, migdał jest tylko częścią układu odpornościowego i układ ten radzi sobie skutecznie ze zwalczaniem infekcji po zabiegu.
Większość lekarzy jest zdania, że nie powinno się usuwać migdałka gardłowego u bardzo małych dzieci czyli do ok 2-roku życia, niemniej jednak gdy trudności z oddychaniem i bezdechy uniemożliwiają normalne funkcjonowanie oraz jest duże ryzyko powikłań ze strony uszu, zabieg należy przeprowadzić nawet u malucha.
Kiedy przerostowi trzeciego migdałka towarzyszy przerost migdałków podniebiennych,  przeprowadza się zabieg ich jednoczesnego przycięcia czyli tonsillectomię. Dzieciom nie wycina się migdałków podniebiennych w całości (tonsillectomia), a jedynie zmniejsza ich masę o 30-60 %. Zobacz film edukacyjny (po angielsku)

CO Z INFEKCJAMI GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH PO WYCIĘCIU TRZECIEGO MIGDAŁKA?

Można spotkać się z poglądem lekarzy, że usunięcie migdałka  zmniejsza częstość zapadania na infekcji górnych dróg oddechowych. Najnowsze doniesienia naukowe wskazują jednak na brak takich  związków. Częstość zachorowań na infekcje górnych dróg oddechowych  ani się nie zmniejsza, ani nie zwiększa. Jednak jeżeli są wskazania do wykonania zabiegu, obserwujemy znaczne korzyści zdrowotne u dzieci po operacji. Poprawia się drożność nosa i  nosogardła umożliwiając swobodne oddychanie przez nos. Poprawia się drożność trąbek słuchowych i stan uszu. Ustępują bezdechy w czasie snu poprawiając ogólną kondycję dzieci. Dzieci są wyspane i wypoczęte, mają lepszą koncentrację uwagi i poprawia się ich wymowa.