Niedosłuch – przyczyny, skutki i leczenie
Niedosłuch jest to upośledzenie zdolności odbierania bodźców dźwiękowych z otoczenia, które w różnym stopniu, zależnie od wielkości ubytku słuchu, może wpływać na codziennie funkcjonowanie. W efekcie niedosłuch dzieci (children’s hearing loss) wpływa także na sam rozwój mowy i efekty nauki przedszkolno-szkolnej. Stopnie niedosłuchu pozwalają na określenie wielkości ubytku i ocenę ewolucji niedosłuchu w czasie, a także ułatwiają wybór odpowiedniego leczenia.
Wyróżniamy niedosłuch:
- odbiorczy niedosłuch (sensorineural hearing loss)
- przewodzeniowy niedosłuch (conductive hearing loss)
- mieszany (stanowiący współistnienie obu poprzednich)
Rodzaje niedosłuchu.
Wyróżniamy kilka stopni niedosłuchu, zależnych od stopnia uszkodzenia narządu słuchu. W zależności od czasu ujawnienia się wady słuchu, niedosłuch dzieci (children’s hearing loss) może mieć znaczący wpływ na ich rozwój. Poważne uszkodzenie słuchu u noworodków występuje (occurs in newborns) u około 2–4 na 1000 noworodków. Częstość występowania (frequency of occurrence) niedosłuchu rośnie z wiekiem pacjenta. aparat odbiorczy (receptor apparatus) aparat przewodzeniowy (conductive apparatus)
Zgodnie z klasyfikacją BIAP (Bureau International D’Audiophonologie) wyróżniamy:
- lekki (mały) – 20-40 dB,
- umiarkowany (średni) – 41-70 dB,
- znaczny (duży) – 71-90 dB,
- głęboki (czyli tzw. głuchota całkowita) – >90 dB.
- Zakres 0-20 dB to norma słyszenia.
Podział Niedosłuchu. Jakie są przyczyny utraty słuchu i głuchoty.
Istnieje kilka podziałów niedosłuchu. Istotne jest, by ocenić, czy obserwowany niedosłuch ma charakter jedno- czy też obustronny, a także czy jest to cecha wrodzona (np. genetycznie lub nie- uwarunkowane upośledzenia słuchu, infekcje wirusowe z grupy TORCH w okresie ciąży) czy też może nabyta cecha (np. stany zapalne w obrębie przewodu słuchowego zewnętrznego i ucha środkowego, niedosłuch starczy, niedosłuchy polekowe, efekt urazów akustycznych).
W działalności klinicznej najczęściej posługujemy się klasyfikacją na podstawie miejsca uszkodzenia drogi słuchowej i tak rozróżniamy niedosłuch przewodzeniowy, odbiorczy oraz mieszany. Niedosłuch typu przewodzeniowego oznacza, iż problem z niedosłuchem wynika z zaburzeń na drodze przewodzenia dźwięku z powietrza przez przewód słuchowy zewnętrzny, błonę bębenkową i kosteczki słuchowe aż do ślimaka. Niedosłuch odbiorczy(wynika z uszkodzenia komórek słuchowych) występuje z kolei, gdy narząd przetwarzający falę dźwiękową na sygnał nerwowy (narząd Cortiego w obrębie ślimaka). Bądź włókna nerwowe czy dalsze elementy przekazu nie funkcjonują poprawnie (np. polekowe uszkodzenie ślimaka, guz kąta mostowo-móżdżkowego). Chcąc być bardziej dokładnym, możemy wyróżnić niedosłuch odbiorczy ślimakowy i pozaślimakowy. Przyczyny utraty słuchu zależne od stopnia uszkodzenia narządu słuchu. Niedosłuch czuciowo nerwowy wynika z uszkodzenia komórek słuchowych ślimaka lub struktur je otaczających. Niedosłuch typu przewodzeniowego wynika z zaburzeń części ucha, które odpowiadają za przewodzenie dźwięku. A więc przewodu słuchowego zewnętrznego lub ucha środkowego.
Badania potwierdzające rozpoznanie
Wyróżniamy 2 podstawowe badania słuchu istotne przy postawieniu rozpoznania:
- Audiometria tonalna- subiektywne badanie słuchu. Ocena reakcji pacjenta na poszczególne tony, o zmiennym natężeniu, podawane przez słuchawki (konieczna jest współpraca pacjenta. Niemożliwe do wykonania u młodszych dzieci)
- ABR (Auditory Brain Steam Response)- słuchowe potencjały wywołane. Badanie obiektywne- ocena odpowiedzi z pnia mózgu (ścisła współpraca pacjent-technik nie jest wymagana)
Pomocniczo wykonywane są także otoemisje oraz audiometria impedancyjna (tympanometria). Uważa się, że do postawienia diagnozy audiologicznej wymagany jest spójny wynik w przynajmniej 2 przeprowadzonych testach audiologicznych. Każde nowonarodzone dziecko jest poddawane obowiązkowym badaniom słuchu. Pozwala to na wczesne wykrycie wady słuchu oraz zaburzenie funkcjonowania (disruption of functioning). Jeśli podejrzewasz niedosłuch u siebie lub u dziecka zgłoś się do audiologa-foniatry i UMÓW WIZYTĘ.
Metody leczenia. Jakie są przyczyny utraty słuchu i głuchoty?
Tak jak szeroki jest zakres przyczyn prowadzących do niedosłuchu. Tak też nie ma jednej uniwersalnej metody leczenia. Dostępne metody leczenia najłatwiej jest podzielić odnosząc się do lokalizacji zaburzenia. Poniżej kilka przykładów leczenia, zależnie od etiologii:
Przewodzeniowy niedosłuch (conductive hearing loss) :
- czop woskowinowy (lub inne „ciała obce” przewodu słuchowego zewnętrznego)- toaleta przewodu słuchowego zewnętrznego
- wysiękowe zapalenie ucha środkowego (płyn wysiękowy w obrębie jamy bębenkowej)
- leczenie zaburzeń drożności trąbki słuchowej
- Adenotomia, czyli tzw. usunięcie „trzeciego migdałka”
- inhalacje AMSA- dla dzieci >5. r.ż. (kwestia współpracy)
- leczenie alergicznego nieżytu nosa (ANN),
- fizykoterapia (laseroterapia)
- zabieg drenażu wentylacyjnego (precyzyjny zabieg wykonywany pod mikroskopem, podczas którego wykonywane jest nacięciem w obrębie błony bębenkowej, odsysany jest zalegający wysięk, a następnie zakładany jest dren)
- perforacja w obrębie błony bębenkowej- zabiegi rekonstrukcyjne (myryngoplastyka)
- nieprawidłowości w obrębie kosteczek słuchowych
- zabieg ossikuloplastyki (rekonstrukcja kosteczek słuchowych)
- zabieg stapedotomii/stapedektomii (przy unieruchomieniu płytki strzemiączka
- wady wrodzone w obrębie ucha zewnętrznego – zabiegi rekonstrukcyjne i/lub systemy BAHA (implanty na przewodnictwo kostne)
Odbiorczy niedosłuch (sensorineural hearing loss)
- aparaty słuchowe
- wszczepienie implantu ślimakowego
- nagła głuchota (leczenie farmakologiczne, komora hiperbaryczna)
- guz kąta mostowo-móżdżkowego – zabieg usunięcia guza
- niedosłuchy mieszane – połączenie wyżej wymienionych metod