Co roku każdego z nas dosięga gorączka, dreszcze, bóle mięśniowe, uczucie rozbicia. Pewnie grypa, powie laik, ale czy na pewno? Przeczytaj nasz artykuł i przekonaj się sam, że to dwie zupełnie różne, choć pozornie podobne choroby. Objawy chorobowe w początkowym stadium są podobne, jednak wirusowe infekcje grypopodobne różnią się od prawdziwej grypy wywołującym je patogenem (wirusem), przebiegiem oraz możliwością wystąpienia ewentualnych groźnych powikłań. Odróżnienie tych chorób bywa trudne, ale jest istotne dla wyboru terapii i rokowania.
CO WYWOŁUJE PRZEZIĘBIENIE?
Około 50% infekcji określanych potocznie jako przeziębienie wywołują wirusy z grupy rinowirusów (rodzina pikornawirusów). Za pozostałe przypadki infekcji wirusowych (nie grypy prawdziwej) odpowiedzialne są: koronawirusy i adenowirusy. Zakażenia wszystkimi trzema grupami wirusów objawiają się zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych.
GDZIE NAJLEPIEJ ROZWIJAJĄ SIĘ WIRUSY ODPOWIEDZIALNE ZA PRZEZIĘBIENIE?
Optymalnym środowiskiem dla namnażania rinowirusów są górne drogi oddechowe o kwaśnym pH i temperaturze około 34oC, a więc idealnym miejscem będzie nos człowieka. Rinowirusy bardzo rzadko wywołują infekcję w dolnych drogach oddechowych, gdzie temperatura dochodzi do około 37oC. Gdy zmęczeni, osłabieni i wyziębieni dostaniemy się w zasięg wirusów, nasza osłabiona odporność może sobie z nimi nie poradzić. Wtedy wirusy gwałtownie się namnożą i wywołają przykre objawy towarzyszące przeziębieniu.
https://www.youtube.com/embed/EI0aUU3k4pM
CO TO JEST GRYPA?
W przeciwieństwie do opisanych wyżej infekcji wirusowych, grypa to ostra infekcja dróg oddechowych wywołana zakażeniem jednym z trzech typów wirusa grypy (A, B lub C). Wirusy grypy należące do typu A zawierają w swojej powierzchni białka, tak zwane antygeny H i N. Dlatego w klasyfikacji wirusów grypy często stosuje się nomenklaturę uwzględniającą ich budowę np. wirus H1N1. Białka te umożliwiają wirusowi przeniknąć do naszego organizmu. Antygen H (hemaglutynina) umożliwia wirusowi zlepianie (aglutynację) czerwonych krwinek, oraz umożliwia wnikanie wirusa do wnętrza komórek nabłonkowych w drogach oddechowych. Drugie białko antygen N (neuraminidaza) pozwala wirusom na wnikanie do komórek pokrytych gęstym śluzem dróg oddechowych.
Grypa sezonowa jest najczęściej wywołana przez zakażenie wirusami typu A.
JAK WYGLĄDA PRZEZIĘBIENIE?
Infekcje wirusowe wywołane przez rinowirusy, adenowirusy i koronawirusy przebiegają w trzech fazach: naczyniowej, komórkowej i powikłaniowej.
- Faza pierwsza (faza naczyniowa) ma gwałtowny początek. Główne dolegliwościami to: złe samopoczucie, wodnisty katar z nosa, ból gardła, chrypka oraz często stan podgorączkowy z temperaturą (37-38oC).
- Faza druga (faza komórkowa) zaczyna się, po około 2-3 dniach, choroba postępuje, wodnisty wysięk z nosa gęstnieje i zmienia zabarwienie na żółte lub żółtozielone, pojawia się kaszel. Może również wystąpić obrzęk śluzówki gardła utrudniający oddychanie i odksztuszanie.
- Jeżeli objawy przeziębienia trwają więcej niż 7-8 dni, choroba przechodzi w fazę powikłaniową. Może tak być na skutek nadkażenia bakteriami. Należy wówczas skonsultować się z lekarzem, który przepisze odpowiedni antybiotyk.
JAKI JEST PRZEBIEG GRYPY?
Grypa rozwija się bardzo szybko, a objawy są widoczne w ciągu kilku godzin. Pojawia się wysoka gorączka (39-41oC) utrzymująca się kilka dni. Pozostałe charakterystyczne dolegliwości towarzyszące rozwojowi grypy, to:
- dreszcze,
- bóle mięśni i stawów,
- ból głowy,
- znaczne osłabienie.
Może występować suchy, męczący kaszel, nasilający się w godzinach wieczornych z tendencją do stopniowego przechodzenia w kaszel wilgotny. Objawy i dolegliwości w przebiegu grypy utrzymują się zwykle do około 7 dni, podobnie jak w przypadku przeziębienia. W przypadku gdy objawy występują dłużej, można spodziewać się powikłań.
CZY POWIKŁANIA MOGĄ WYSTĄPIĆ TYLKO PO GRYPIE?
Niekoniecznie. Niewyleczone przeziębienie może spowodować rozszerzenie procesu zapalnego na zatoki oboczne nosa, ucho środkowe, oskrzela i płuca, a więc poza okolicę gdzie infekcja się zaczęła. Najczęściej występującym powikłaniem przeziębienia jest zapalenie zatok obocznych nosa. W takich przypadkach konieczne jest podanie antybiotyku. Warto też pamiętać, że u osób które chorują na inne choroby dróg oddechowych, takie jak na przykład POCHP czy astma, przeziębienie może istotnie zaostrzyć ich przebieg. Niewłaściwe leczenie lub nieleczenie grypy może doprowadzić do wielu dużo bardziej poważniejszych powikłań, takich jak:
- zapalenie oskrzeli,
- zapalenie krtani,
- meningokokowe zapalenie płuc,
- Zapalenie ucha środkowego (zwłaszcza u małych dzieci),
- zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia,
- zapalenie opon mózgowych,
- zapalenie mięśni,
- mioglobinuria,
- ostra niewydolność nerek.
W przebiegu grypy może również dojść do nasilenia objawów chorób układu nerwowego (choroby Parkinsona czy padaczki).
PRZEZIĘBIENIE GRYPA RÓŻNICE – JAK LECZYĆ PRZEZIĘBIENIE I GRYPĘ?
Aby uniknąć powikłań w przebiegu przeziębieniu lub grypy, niezwykle ważne jest odpowiednie leczenie tych chorób. W pierwszym etapie przeziębienia, przebiegającym z niewysoką gorączką oraz stanem zapalnym błon śluzowych górnych dróg oddechowych, sugeruje się zastosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych, a także obkurczających naczynia krwionośne śluzówki nosa oraz preparatów antyhistaminowych. Dostępne są zarówno preparaty proste jak i złożone zawierające w swoim składzie niesteroidowe leki przeciwzapalne.
LECZENIE PRZECIWZAPALNE, PRZECIWBÓLOWE I PRZECIWGORĄCZKOWE:
- ibuprofen (200-400 mg jednorazowo oraz 200 mg co 6 godzin)
- naproksen (250-500 mg jednorazowo oraz 250 mg co 6 godzin)
- kwas acetylosalicylowy (500-1000 mg jednorazowo oraz 500 mg co 6 godzin); kwas acetylosalicylowy jest przeciwwskazany u dzieci poniżej 12 roku życia ze względu na ryzyko groźnego powikłania zwanego zespołem Rey’a, prowadzącego do niewydolności narządów i w 50% przypadków do śmierci.
U dzieci zaleca się stosowanie terapii łączącej paracetamol i ibuprofen, jednak zawsze należy skonsultować się z lekarzem pediatrą bądź lekarzem medycyny rodzinnej, gdyż u dzieci stosowane są zupełnie inne dawki leków w przeliczeniu na kilogramy masy ciała. Aby skutecznie obkurczyć naczynia krwionośne śluzówki nosa i złagodzić dolegliwości związane z katarem i zatkanym nosem, zaleca się:
- obkurczające stosowane miejscowo (ksylometazolina, oksymetazolina) (nie należy stosować tych preparatów dłużej niż 5-7 dni, gdyż grozi to przewlekłym nieżytem nosa.
- obkurczające stosowanych doustnie (pseudoefedryna, fenylefryna); przeciwwskazania do stosowania tych leków to: m.in. nadciśnienie tętnicze, niestabilna choroba niedokrwienna serca, stany lękowe czy bezsenność.
- przeciwhistaminowe zmniejszające przekrwienie błon śluzowych nosa (deksbromfeniramina, cetyryzyna, loratadyna, feniramina, triprolidyna); należy pamiętać, że preparaty zawierające te substancje mogą powodować senność.
CO W PRZYPADKU BÓLU GARDŁA I KASZLU?
Gdy choroba przejdzie w fazę komórkową, należy wdrożyć leczenie stanu zapalnego gardła, krtani oraz kaszlu. W przypadku łagodnych objawów występujących zazwyczaj w przebiegu drugiego etapu przeziębienia, zaleca się stosowturanie naturalnych środków powlekających śluzówkę gardła:
- korzenia i liści prawoślazu,
- porostu islandzkiego,
- liści babki lancetowatej.
Preparaty zawierające, porost islandzki działają oprócz tego przeciwkaszlowo (na kaszel suchy), natomiast preparaty z liściem podbiału, owocem anyżu, czy zielem tymianku wykazują działanie wykrztuśne (na kaszel wilgotny).
CZY PRÓCZ LECZENIA OBJAWOWEGO, MOŻNA LECZYĆ GRYPĘ PRZYCZYNOWO?
Tak, w przypadku grypy, stosuje się leczenie objawowe zmniejszające dolegliwości bólowe, katar i kaszel. Ale nie jesteśmy też zupełnie bezbronni w walce z wirusami. Możemy stosować odpowiednie leki przeciwwirusowe.
Do leków działających objawowo zaliczamy:
| LEKI PRZECIWZAPALNE, PRZECIWGORĄCZKOWE, PRZECIWBÓLOWE | LEKI PRZECIWGORĄCZKOWE, PRZECIWBÓLOWE | LEKI PRZECIWKASZLOWE | LEKI IMMUNOMODULUJĄCE |
| Ibuprofen 200-400 mg jednorazowo oraz 200 mg co 6 godzinNaproksen 250-500 mg jednorazowo oraz 250 mg co 6 godzinKwas acetylosalicylowy (ASA) 500-1000 mg jednorazowo oraz 500 mg co 6 godzin | Paracetamol- 500-1000 mg jednorazowo oraz 500 mg co 6 godzin. Nie wolno podawać więcej niż 4000mg dziennie! | Kodeina, Dekstrometorfan, Butamirat, Lewodropropizyna, są to leki na kaszel suchy i nie powinno ich się podawać w przypadku kaszlu mokrego. | Hamują namnażanie się wirusa, dlatego powinny być podane we wczesnej fazie choroby. |
Leki przeciwwirusowe stosowanych w leczeniu przyczynowym grypy to:
- inhibitory neuraminidazy (oseltamiwir, zanamiwir),
- pochodne adamantanu (adamantyna, rimantydyna).
JAK CHRONIĆ SIĘ PRZED GRYPĄ?
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniom na grypę są profilaktyczne szczepienia ochronne. Ze względu na dużą zmienność wirusa (zdolność do mutacji), WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) określa rodzaje wirusa grypy, których prawdopodobieństwo wystąpienia w następnym sezonie zachorowań jest najwyższe. Na tej podstawie opracowywane są nowe wersje szczepionki na każdy kolejny rok. Szczepionka (podawana domięśniowo) zawiera unieczynnione (zabite) wirusy grypy lub ich fragmenty pozbawione działania chorobotwórczego. Dzięki szczepieniu, przeciwciała przeciwko wirusowi grypy są wytwarzane w organizmie już po 7 dniach. Potrafią one rozpoznać żywego wirusa i natychmiast zaczynają go niszczyć. Zaleca się wykonywanie szczepień między końcem sierpnia, a początkiem listopada. Czasami zdarza się iż mimo szczepienia jednak zachorujemy na grypę, warto jednak wziąć pod uwagę, iż groźne powikłania, które mogą się pojawić po grypie są w tym przypadku dużo słabsze. Masz pytania, wątpliwości – zadzwoń, chętnie odpowiemy na wszelkie pytania. UMÓW WIZYTĘ
