ZŁAMANIE KOŚCI NOSA
Złamanie kości nosa jest jedną z częstszych obaw rodziców po urazach twarzy u dzieci. Stosunkowo częstą przyczyną poszukiwania pomocy laryngologicznej. Urazy w obrębie twarzoczaszki u najmłodszych często są wynikiem nauki chodzenia (przypadkowe potknięcia, zderzenia). Natomiast u starszych osób to efekt zajęć sportowych (koszykówka, piłka nożna, sporty walki- urazy sprzętem sportowych czy zderzenia/szturchnięcia) lub zabawy (parki trampolin, place zabaw). Ponadto u nastolatków mogą być także elementem urazów wielonarządowych. Ich przebieg jest często przerażający dla otoczenia z uwagi na sam mechanizm urazu oraz często towarzyszące krwawienie z nosa, narastający obrzęk i zasinienie w obrębie twarzy. Postępowanie przy krwawieniu jest postępowaniem standardowym jak w przypadku innych krwawień z nosa. W celu zmniejszenia obrzęku oraz łagodzenia dolegliwości bólowych często stosowane są okłady chłodzące.
NOS ZEWNĘTRZNY
Nos zewnętrzny, czyli tzw. grzbiet nosa składa się z części kostnej oraz chrzęstnej. Część kostna to „część twarda” zlokalizowana pomiędzy szparami powiek, natomiast zdecydowanie bardziej elastyczna i giętka część idąca w kierunku wierzchołka nosa to część chrzęstna. Złamaniu ulega przede wszystkim część kostna, część chrzęstna może ulec wywichnięciu, rzadziej złamaniu. Najczęściej jednak przy urazach dochodzi do złamań, gdyż dzięki swojej elastyczności część chrzęstna jest mniej podatna na urazy.
Ocena nosa po urazie u małego dziecka jest trudna z uwagi na narastający obrzęk okolicy. Łatwo można zauważyć wychylenie grzbietu nosa na jedną ze stron wskutek złamania. Natomiast ostateczna ocena palpacyjna odbywa się po kilku dniach, po zmniejszeniu obrzęku. Jest to niezmiernie istotne, gdyż zabieg repozycji kości nosa odbywa się pod kontrolą palpacyjną operatora. W związku z tym, jeśli nie wyczuwamy odpowiednio złamania nie możemy wykonać nastawienia, a nawet jeśli wyczujemy jest ryzyko, że przy zmniejszaniu się obrzęku odłam ulegnie ponownemu przemieszczeniu. Nosy u dzieci najchętniej nastawiamy między 5-7. a 10. dobą po urazie.
ZŁAMANIE KOŚCI NOSA PO ZABIEGU…
Po zabiegu zakładany jest opatrunek zewnętrzny (naklejany na skórę grzbietu nosa) w postaci plastrów i płytki elastycznej dopasowywanej kształtem do nosa danego pacjenta oraz tamponady nosa stabilizującej złamanie od wewnętrznej strony nosa. Taki opatrunek utrzymywany jest przez kilka dni. Z uwagi na charakter opatrunku, powodujący zdecydowane całkowite lub częściowe zaburzenie drożności nosa, jest on źródłem nieprzyjemnych dolegliwości w postaci uczucia rozpierania nosa, bólu głowy, łzawienia, wrażenia konieczności kichnięcia czy przesączania się wydzieliny z błony śluzowej nosa przez tamponadę. Dolegliwości te są szczególnie uciążliwe u najmłodszych pacjentów, którym trudniej jest zrozumieć konieczność oddychania przez usta. Pacjenci ci są zazwyczaj bardziej marudni, niechętnie jedzą. Naturalnym odruchem przy wybudzaniu jest próba ściągnięcia opatrunku zewnętrznego i usunięcia tamponady. Dlatego też istotne jest odpowiednie zabezpieczenie lekami przeciwbólowymi.
CZAS REKONWALESCENCJI PO ZŁAMANIU KOŚCI NOSA
Wstępne gojenie to okres ok. 5-7 dni po urazie. Uważa się, że przez pierwszy miesiąc po urazie należy wstrzymać się od wysiłku fizycznego. W przypadku sportów urazowych/kontaktowych nawet do dwóch miesięcy. W okresie początkowej rekonwalescencji należy unikać gorących kąpieli i wysokich temperatur. Co poza nieprzyjemnymi dolegliwościami w postaci narastającego obrzęku nosa i pogorszenia oddychania może wywołać krwawienie. Należy też pamiętać, że przypadkowe przemieszczenie nastawionej kości nosa może nastąpić podczas snu, zalecane jest zatem spanie na plecach (co niestety w niektórych przypadkach jest trudne do osiągnięcia).
POWIKŁANIA, SKUTKI UBOCZNE
Częstym pytaniem ze strony rodziców jest pytanie o konieczność wykonania badania obrazowego. Jak wynika z opisu powyżej zdecydowaną przewagę ma ocena przez lekarza- potencjalnego operatora, który miałby się podjąć zabiegu. Według badań ok. 50% zdjęć RTG pokaże złamanie kości nosa, a druga połowa nie. Co więcej, duże znaczenie ma obecność przemieszczonych odłamów kostnych (na co nie zawsze odpowie nam takie zdjęcie), gdyż to one ulegają repozycji. Badania bardziej szczegółowe, jak TK głowy, są rzadziej wykonywanej dla oceny samego złamania. Badanie to częściej jest wykonywane w związku z innymi okołourazowymi przesłankami, jak np. utrata przytomności po urazie czy podejrzenie wielomiejscowego urazu twarzoczaszki (np. złamania ścian zatok czy ścian oczodołu). Wówczas w ten sposób zidentyfikowane złamanie przed kwalifikacją do repozycji również powinno podlegać ocenie laryngologicznej.
Przy kwalifikacji do zabiegu repozycji kości nosa nigdy nie gwarantujemy, że nos będzie wyglądał idealnie jak przed urazem. Staramy się jednak „wstawić” przemieszczoną kość w odpowiednie miejsce, by zapewnić optymalne warunki do dalszego wzrostu nosa. W trakcie pourazowej repozycji nigdy nie wykonujemy jednoczasowej septoplastyki (czyli operacji przegrody nosa). Pacjent powinien podlegać okresowej kontroli laryngologicznej, a w razie potrzeby, w przyszłości, zostać zakwalifikowanym do zabiegu rynoseptoplastyki.
Sytuacją pourazową wymagającą PILNEJ konsultacji laryngologicznej jest nagłe pogorszenie drożności nosa. Może być ono wynikiem pojawienia się krwiaka przegrody nosa („rozdęcie” przegrody nosa). Niekoniecznie występuje w dniu urazu, może pojawić się i narastać w ciągu kilku pierwszych dni po urazie. Krew zbierająca się w niewielkiej przestrzeni może z czasem stać się treścią ropną i spowodować zapalenie chrząstki przegrody nosa wraz z jej destrukcją, co z kolei w dalszym mechanizmie wpływa na kształt nosa zewnętrznego (m.in. ryzyko powstania nosa siodłowatego). Stąd też stan ten wymaga pilnej interwencji laryngologicznej w postaci odbarczenia krwiaka/ropnia. Rzadziej obserwujemy krwiaki w obrębie bocznej ściany nosa. Masz pytania, wątpliwości – zadzwoń, chętnie odpowiemy na wszelkie pytania. UMÓW WIZYTĘ
