ZAPALENIE KRTANI U DZIECKA – KONIECZNA INTERWENCJA LEKARZA!

W przypadku małych dzieci nie można wykluczyć konieczności leczenia szpitalnego.  Zdarza się nawet, choć bardzo rzadko, że zachodzi konieczność zastosowania kilkudniowej intubacji, by zapobiec uduszeniu się dziecka. Postępowanie zależy przede wszystkim od stanu malca, a także rodzaju zapalenia. Jego ocenę pozostawić należy jednak lekarzowi.

Zapalenie krtani u dziecka to proces zapalny obejmujący jej błonę śluzową. Schorzenie to charakteryzuje się innym przebiegiem u dzieci i u dorosłych. Wynika to z odmiennej budowy krtani dziecka i dorosłego. U dzieci krtań jest położona wyżej, ma mniejsze parametry, a pod śluzówką znajduje się dużo luźnej tkanki łącznej, która łatwo ulega obrzękowi. Obrzęk może wyraźnie utrudniać oddychanie. W okresie dziecięcym, w różnych przedziałach wiekowych, występuje kilka rodzajów zapaleń krtani. Nie ma prostej instrukcji, jak powinni zachować się rodzice w przypadku tej groźnej u dziecka infekcji. Duszność dziecka jest jednak zawsze wskazaniem do szybkiego kontaktu z lekarzem. Najlepiej udać się na ostry dyżur laryngologiczny dla dzieci (dyżurny pogotowia ratunkowego powinien poinformować, gdzie jest najbliższy) lub wezwać karetkę, jeśli to rozwiązanie będzie w praktyce szybsze (np. brak samochodu).

OSTRE PODGŁOŚNIOWE ZAPALENIE KRTANI U DZIECI OBJAWY

Nazwa choroby pochodzi od najniższego piętra krtani, czyli podgłośni, która u dzieci jest najwęższą częścią krtani, a w jej ścianach jest dużo tkanki, która łatwo przy infekcji ulega obrzękowi i powoduje zwężenie dróg oddechowych.Ten rodzaj zapalenia krtani występuje u niemowląt i małych dzieci (wiek 4 m-ce – 6 lat). Jest infekcją wirusową. Szczyt zachorowań pojawia się w okresie jesienno-zimowym. Choroba zaczyna się nagle, najczęściej w godzinach nocnych, czasami może być poprzedzona infekcją kataralną górnych dróg oddechowych. Zapalenie krtani u dziecka daje charakterystyczne i bardzo niepokojące dla rodziców objawy:

• świst krtaniowy (inaczej stridor krtaniowy), czyli dźwięk obecny w czasie wdechu, spowodowany przez obrzęk zwężający krtań,
• szczekający kaszel,
• chrypka, ale głos dziecka przy płaczu pozostaje raczej niezmieniony,
• duszność.

Ze względu na nagłe pojawienie się objawów i możliwość wystąpienia duszności, wskazana jest wizyta u lekarza, a w niektórych przypadkach, przy nasilonych objawach, hospitalizacja.
Leczenie zapalenia krtani u dziecka zależy od stanu pacjenta, większość prowadzona jest ambulatoryjnie, natomiast w przypadku bardzo nasilonej duszności może być konieczna kilkudniowa intubacja (utrzymanie drożności dróg oddechowych poprzez umieszczenie w nich rurki). W leczeniu ważne jest odpowiednie nawadnianie doustne, nawilżanie i chłodzenie otoczenia dziecka (temp. 18-20 st. C), podawanie leków przeciwzapalnych (preparaty ibuprofenu), leków mukolitycznych, w miarę możliwości stosowanie inhalacji z soli fizjologicznej. U dziecka z dusznością stosowane są sterydy (np. Hydrokortyzon) drogą dożylną, domięśniową lub doodbytniczą. Przy współistniejącej alergii stosujemy leki antyhistaminowe.

ZAPALENIE KRTANI – POSTĘPOWANIE

Jeśli obserwujesz powyższe objawy i stan dziecka szybko się pogarsza, wezwij karetkę reanimacyjną. Przy pojawieniu się nagłego ataku, a zarazem braku pewności co do powagi sytuacji, najlepiej od razu udać się do lekarza: w miarę możliwości do przychodni rejonowej, do szpitala, na ostry dyżur laryngologiczny. Można też dzwonić na pogotowie ratunkowe, by otrzymać zalecenia co do dalszego postępowania (to czasem lepsze, niż jazda „w ciemno”).

Starajmy się w miarę możliwości uspokoić dziecko (płacz jest dodatkowym wysiłkiem dla dróg oddechowych), ochłodzić otoczenie poprzez otworzenie okna, wyjście z dzieckiem na balkon, na dwór (pamiętając o ciepłym ubraniu), zastosować inhalacje z soli fizjologicznej (najlepiej z wykorzystaniem nebulizatora, jeśli go mamy), dużo poić. To wszystko jednak nie zwalnia od kontaktu z lekarzem, a jedynie są to działania do wdrożenia w czasie oczekiwania na pomoc. Podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka jest chorobą wirusową górnych dróg oddechowych, ale jako powikłanie może rozwinąć się w zapalenie oskrzeli, płuc, ucha środkowego, może też dojść do nadkażenia bakteryjnego. Z tej przyczyny potrzebna jest kontrola pediatryczna w trakcie leczenia.

OSTRE ZAPALENIE NAGŁOŚNI

Choroba najczęściej występuje u dzieci w wieku 2-7 lat. Jest wywołana bakteriami, zazwyczaj Haemophilus influenzae typu b. Stan zapalny obejmuje nagłośnię, która ulega obrzękowi i silnemu przekrwieniu, co prowadzi do zmniejszenia drożności dróg oddechowych.

Charakterystyczny jest gwałtowny przebieg z szybko narastającymi zaburzeniami oddychania i pogarszającym się stanem chorego. Objawy choroby, które pojawiają się nagle, to:

• silny ból gardła,
• utrudnienie połykania, krztuszenie się,
• ślinotok,
• zmieniony głos („głos barani”),
• wilgotny kaszel,
• świst wdechowy,
• narastająca duszność,
• gorączka o charakterze hektycznym, czyli taka, która raz rośnie, raz spada, na karcie gorączkowej przypomina „zęby”. Jest charakterystyczna dla ciężkich infekcji, spowodowanych toksynami bakteryjnymi, jak chociażby sepsa.

Pacjent z zapaleniem nagłośni jest mało aktywny, wręcz nieruchomy, spocony, blady, ułatwia sobie oddychanie poprzez podparcie się rękami o podłoże. Udzielenie pomocy choremu z podejrzeniem zapalenia nagłośni może jedynie polegać na wezwaniu karetki reanimacyjnej, inne działania mogłyby prowadzić do odruchowego całkowitego zamknięcia dróg oddechowych. Dziecko, u którego stwierdzamy objawy ostrego zapalenia nagłośni, powinno być natychmiast hospitalizowane. Aby utrzymać drożność dróg oddechowych stosuje się intubację. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków o szerokim spektrum działania (cefalosporyn III generacji), leków przeciwbólowych. Ostre zapalenie nagłośni jest ciężką chorobą, stanowiącą zagrożenie życia, jednakże wprowadzenie obowiązkowego szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae typu b pozwoliło w znaczny sposób ograniczyć jej występowanie.

OSTRE ZAPALENIE KRTANI, TCHAWICY I OSKRZELI U DZIECKA

Jest to obecnie rzadko występująca choroba, o etiologii wirusowej, z możliwym bakteryjnym nadkażeniem, dotycząca dzieci w wieku od 6 m-cy do 3 lat. W jej przebiegu dochodzi do powstania w błonie śluzowej krtani, tchawicy i oskrzeli nadżerek oraz nalotów włóknikowych i gromadzenia się gęstej, lepkiej wydzieliny.

ZAPALENIE KRTANI U DZIECKA OBJAWY:

• gorączkę,
• wilgotny szczekający kaszel,
• chrypkę,
• duszność.

Stopniowo wydzieliny jest coraz więcej, staje się gęstsza i bardzo trudno ją odkrztusić, powoduje to narastanie duszności. Ponieważ leczenie polega na podawaniu leków dożylnych i oczyszczaniu oskrzeli, w domu się go nie da. Można stosować nebulizacje, leki wykrztuśne i mukolityczne, oklepywanie – ale to są sposoby leczenia jedynie metody uzupełniające leczenie. Ponieważ stan dziecka pogarsza się stopniowo, zazwyczaj rozpoznania dokonuje rejonowy pediatra i kieruje do szpitala. Infekcja obejmuje też oskrzela, więc przy osłuchiwaniu klatki piersiowej obecne są nieprawidłowe szmery. Pacjent wymaga hospitalizacji i wykonywanych systematycznie bronchoskopii, mających na celu oczyszczenie dróg oddechowych. W leczeniu stosuje się również inhalacje, leki mukolityczne, wykrztuśne, nawadnianie, a przy wtórnych nadkażeniach bakteryjnych także antybiotykoterapię.

Za ponad 90% przypadków duszności u dzieci, które przebiegają w czasie infekcji górnych dróg oddechowych odpowiada podgłośniowe zapalnie krtani. Mimo, iż zazwyczaj przebiega łagodnie i może samo przeminąć, to problemy z oddychaniem i szczekający kaszel zawsze budzą niepokój u rodziców. W przypadku małych dzieci, częściej dochodzi do hospitalizacji, niekiedy choć rzadko, trzeba nawet intubować, by zapobiec uduszeniu. Dlatego bardzo ważne jest, żeby dziecko zobaczył lekarz i ocenił jakiego leczenia wymaga.

DLACZEGO DZIECI PRZECHODZĄ ZAPALENIE KRTANI INACZEJ NIŻ DOROŚLI?

Zapalenie krtani u dziecka to proces zapalny obejmujący jej błonę śluzową. Schorzenie to charakteryzuje się innym przebiegiem u dzieci i u dorosłych. Wynika to z odmiennej budowy krtani dziecka i dorosłego. U dzieci krtań jest położona wyżej, ma mniejsze parametry, a pod śluzówką znajduje się dużo luźnej tkanki łącznej, która łatwo ulega obrzękowi. Obrzęk może wyraźnie utrudniać oddychanie. W okresie dziecięcym, w różnych przedziałach wiekowych, występuje kilka rodzajów zapaleń krtani.

CO ZROBIĆ GDY PODEJRZEWAMY ZAPALENIE KRTANI U DZIECKA?

Nie ma prostej instrukcji, jak powinni zachować się rodzice w przypadku tej groźnej u dziecka infekcji. Duszność dziecka jest jednak zawsze wskazaniem do szybkiego kontaktu z lekarzem. Najlepiej udać się na ostry dyżur laryngologiczny dla dzieci (dyżurny pogotowia ratunkowego powinien poinformować , gdzie jest najbliższy) lub wezwać karetkę, jeśli to rozwiązanie będzie w praktyce szybsze (np. brak samochodu).

OSTRE PODGŁOŚNIOWE ZAPALENIE KRTANI U DZIECKA

Nazwa choroby pochodzi od najniższego piętra krtani, czyli podgłośni, która u dzieci jest najwęższą częścią krtani, a w jej ścianach jest dużo tkanki, która łatwo przy infekcji ulega obrzękowi i powoduje zwężenie dróg oddechowych. Ten rodzaj zapalenia krtani występuje u niemowląt i małych dzieci (wiek 4 m-ce – 6 lat). Jest infekcją wirusową. Szczyt zachorowań pojawia się w okresie jesienno-zimowym.

JAKIE SĄ OBJAWY?

Choroba zaczyna się nagle, najczęściej w godzinach nocnych, czasami może być poprzedzona infekcją kataralną górnych dróg oddechowych. Objawy są charakterystyczne i bardzo niepokojące dla rodziców:

• świst krtaniowy (inaczej stridor krtaniowy), czyli dźwięk obecny w czasie wdechu, spowodowany przez obrzęk zwężający krtań, zobacz film.
• szczekający kaszel, zobacz film
• chrypka, ale głos dziecka przy płaczu pozostaje raczej niezmieniony,
• duszność.

Ze względu na nagłe pojawienie się objawów i możliwość wystąpienia duszności, wskazana jest wizyta u lekarza, a w niektórych przypadkach, przy nasilonych objawach, hospitalizacja.

JAK LECZYMY OSTRE ZAPALENIE PODGŁOŚNI?

Leczenie zależy od stanu pacjenta, większość prowadzona jest ambulatoryjnie, natomiast w przypadku bardzo nasilonej duszności może być konieczna kilkudniowa intubacja (utrzymanie drożności dróg oddechowych poprzez umieszczenie w nich rurki).

W domu warto zadbać o odpowiednie nawodnienie, nawilżanie i chłodzenie otoczenia dziecka (temp. 18-20 st. C), można podawać leki przeciwzapalne (preparaty ibuprofenu), leki mukolityczne, w miarę możliwości stosowanie inhalacji z soli fizjologicznej w fazie przewlekłego kaszlu. Lekarz może też przepisać, dla dziecka z dusznością, sterydy: deksametazon, hydrokortyzon i prednizolon. Glikokortykosteroidy mogą być podawane drogą dożylną, domięśniową lub doodbytniczą. Zaleca się również stosowanie nebulizacji z adrenaliny, bądź połączenie adrenaliny i budezonidu (sterydu), co zmniejsza obrzęk błony śluzowej. Przy współistniejącej alergii można podawać leki przeciwhistaminowe.

CO ZROBIĆ, GDY DZIECKO ODDYCHA CORAZ GORZEJ?

Jeśli obserwujesz powyższe objawy i stan dziecka szybko się pogarsza, wezwij karetkę reanimacyjną. Przy pojawieniu się nagłego ataku, a zarazem braku pewności co do powagi sytuacji, najlepiej od razu udać się do lekarza: w miarę możliwości do przychodni rejonowej, do szpitala, na ostry dyżur laryngologiczny. Można też dzwonić na pogotowie ratunkowe, by otrzymać zalecenia co do dalszego postępowania (to czasem lepsze, niż jazda „w ciemno”). Starajmy się w miarę możliwości uspokoić dziecko (płacz jest dodatkowym wysiłkiem dla dróg oddechowych), ochłodzić otoczenie poprzez otworzenie okna, wyjście z dzieckiem na balkon, na dwór (pamiętając o ciepłym ubraniu), zastosować inhalacje z soli fizjologicznej (najlepiej z wykorzystaniem nebulizatora, jeśli go mamy), podawać dużo płynów. To wszystko jednak nie zwalnia od kontaktu z lekarzem, a jedynie są to działania, które mają pomóc dziecku w oczekiwaniu na lekarza.

Podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka jest chorobą wirusową górnych dróg oddechowych. Dlatego nie poleca się podawania antybiotyków, a już w żadnym wypadku bez konsultacji z lekarzem. Niestety jako powikłanie może rozwinąć się w zapalenie oskrzeli, płuc, ucha środkowego, może też dojść do nadkażenia bakteryjnego. Z tej przyczyny potrzebna jest kontrola pediatryczna w trakcie leczenia.

OSTRE ZAPALENIE NAGŁOŚNI

Choroba najczęściej występuje u dzieci w wieku 2-7 lat. Jest wywołana bakteriami, zazwyczaj Haemophilus influenzae typu b. Stan zapalny obejmuje nagłośnię, która ulega obrzękowi i silnemu przekrwieniu, co prowadzi do zmniejszenia drożności dróg oddechowych.

OBJAWY ZAPALENIA NAGŁOŚNI

Charakterystyczny jest gwałtowny przebieg z szybko narastającymi zaburzeniami oddychania i pogarszającym się stanem chorego. Objawy choroby, które pojawiają się nagle, to:

• silny ból gardła,
• utrudnienie połykania, krztuszenie się,
• ślinotok,
• zmieniony głos („głos barani”),
• wilgotny kaszel,
• świst wdechowy,
• narastająca duszność,
• gorączka o charakterze hektycznym, czyli taka, która raz rośnie, raz spada, na karcie gorączkowej przypomina „zęby”. Jest charakterystyczna dla ciężkich infekcji, spowodowanych toksynami bakteryjnymi, jak chociażby sepsa.

Pacjent z zapaleniem nagłośni jest mało aktywny, wręcz nieruchomy, spocony, blady, ułatwia sobie oddychanie poprzez podparcie się rękami o podłoże.

PIERWSZA POMOC

Udzielenie pomocy choremu z podejrzeniem zapalenia nagłośni może jedynie polegać na wezwaniu karetki reanimacyjnej, inne działania mogłyby prowadzić do odruchowego całkowitego zamknięcia dróg oddechowych. Dziecko, u którego stwierdzamy objawy ostrego zapalenia nagłośni, powinno być natychmiast hospitalizowane. Aby utrzymać drożność dróg oddechowych stosuje się intubację. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków o szerokim spektrum działania (cefalosporyn III generacji), leków przeciwbólowych. Ostre zapalenie nagłośni jest ciężką chorobą, stanowiącą zagrożenie życia, jednakże wprowadzenie obowiązkowego szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae typu b pozwoliło w znaczny sposób ograniczyć jej występowanie.

JAK ROZRÓŻNIĆ NADGŁOŚNIOWE ZAPALENIE KRTANI Z PODGŁOŚNIOWYM ZAPALENIEM KRTANI U DZIECKA?

Mimo różnic, warto wiedzieć, że w przypadku duszności pilnie należy wezwać karetkę pogotowia.

ROZPOZNANIE	NADGŁOŚNIOWE ZAPALENIE KRTANI U DZIECKA	PODGŁOŚNIOWE ZAPALENIE KRTANI U DZIECKA
Przyczyna	BAKTERYJNA	WIRUSOWA
Najczęstszy wiek pacjentów	3-7 rok życia	Od 6 miesiąca do 3 roku życia
Początek objawów	6-24 godziny	24-72 godziny
Zaburzenia połykania	znaczne	nieobecne
Kaszel	rzadko	często
Chrypka	rzadko	często

OSTRE ZAPALENIE KRTANI, TCHAWICY I OSKRZELI

Jest to obecnie rzadko występująca choroba, o etiologii wirusowej, z możliwym bakteryjnym nadkażeniem, dotycząca dzieci w wieku od 6 miesięcy do 3 lat życia. W jej przebiegu dochodzi do powstania w błonie śluzowej krtani, tchawicy i oskrzeli nadżerek oraz nalotów włóknikowych i gromadzenia się gęstej, lepkiej wydzieliny.

OBJAWY

Bardzo łatwo pomylić objawy w zapaleniach okolic krtani, dlatego bardzo ważna jest uważna obserwacja i konsultacja z lekarzem. Charakterystyczne dla ostrego zapalenia krtani, tchawicy i oskrzeli są:

• gorączka,
• wilgotny szczekający kaszel,
• chrypka,
• duszność

Stopniowo wydzieliny jest coraz więcej, staje się gęstsza i bardzo trudno ją odkrztusić, powoduje to narastanie duszności oraz nieprawidłowe szmery nad polami płucnymi. Z tego powodu, lekarz pierwszego kontaktu kieruje małego pacjenta do szpitala.

CZY DZIECKO MUSI KONIECZNIE ZOSTAĆ W SZPITALU?

Tak, pacjenci z ostrym zapaleniem wymagają hospitalizacji, dożylnego podawania leków i wykonywanych systematycznie bronchoskopii, mających na celu oczyszczenie dróg oddechowych. Bronchoskop to elastyczny przewód z kamerą na jego końcu, do którego można przyłączyć rurkę, która zasysa wydzielinę. Jeżeli dojdzie do nadważenia bakteryjnego, lekarz może przepisać antybiotyki. Dodatkowo można stosować nebulizację, leki wykrztuśne i mukolityczne, oklepywanie – ale są to jedynie metody, które ułatwiają dziecku przetrwać chorobę, ale nie leczą.